Huấn luyện căn bản 7

 Thời kỳ tuyên hứa

KINH PHỤNG VỤ

CÁC GIỜ KINH PHỤNG VỤ LÀ LỜI CẦU NGUYỆN CỦA TOÀN THỂ DÂN THÁNH

Đức Giêsu đã truyền dạy: “Anh em phải cầu nguyện luôn và không bao giờ được chán nản” (Lc 18,1), Hội Thánh đã trung thành với lời nhắn nhủ đó và cầu nguyện không ngừng. Mệnh lệnh này không chỉ được thực hiện trong thánh lễ nhưng còn trong nhiều dịp khác nữa, nhất là khi cử hành các giờ kinh, vì đây là một trong những hoạt động chính yếu của phụng vụ trong Hội Thánh.

Nhưng tại sao lại là các giờ kinh phụng vụ? Lý do là thực thi mệnh lệnh của Đức Giêsu, thứ đến là “thánh hiến toàn bộ chu kỳ ngày đêm” (QĐ 10) và để dưới gầm trời này luôn vang lời ca tụng Thiên Chúa vì những ơn lành Người đã ban.

Để thấy rõ được ý nghĩa và tầm quan trọng của việc cử hành, cần qui chiếu vào mẫu gương cầu nguyện của Chúa Giêsu và các tông đồ cũng như cộng đoàn tín hữu thời Giáo Hội sơ khai.

 

1. Các giờ kinh phụng vụ là gì?

Các giờ kinh phụng vụ là lời ca ngợi, khẩn cầu và thật là lời cầu nguyện của hội thánh cùng với Chúa Kitô và dâng lên Chúa Kitô (Văn kiện trình bày và quy định các GKPV, số 2).

2. Mục đích của các giờ kinh phụng vụ là gì?

Mục đích của các giờ kinh phụng vụ là nhằm thánh hóa ngày giờ và toàn bộ sinh hoạt của con người (Văn kiện trình bày và quy định các GKPV, số 11).

3. Ý nghĩa việc cử hành các giờ kinh phụng vụ là gì?

Việc cử hành các giờ kinh phụng vụ mang những ý nghĩa sau:

- Cùng toàn thể hội thánh dâng lên Thiên Chúa lời cảm tạ, ngợi khen và chúc tụng, để xin Người thánh hóa mọi thời khắc của cuộc sống.

- Sống hiệp thông với nhau trong tình huynh đệ.

- Chia sẻ những tâm tình, hoàn cảnh sống qua các thánh vịnh.

- Lắng nghe và được Chúa chỉ dạy bằng chính những lời quyền năng của Người.

- Dâng lên Chúa lời cầu nguyện tông đồ cho chính mình và mọi người.

4. Có những giờ kinh phụng vụ nào trong ngày?

Có các giờ kinh sau: kinh sách, kinh sáng, kinh trưa (giờ ba, giờ sáu, giờ chín), kinh chiều và kinh tối. Trong đó có 2 giờ kinh quan trọng là kinh sáng và kinh chiều. 

5. Ý nghĩa của giờ kinh sáng là gì?

Kinh sáng nhằm thánh hóa thời khắc ban mai khi bắt đầu một ngày mới, để dâng lên Chúa những tác động đầu tiên của lòng trí chúng ta. Kinh sáng được đọc vào lúc bình minh ló rạng để ca ngợi Đức Kitô Phục sinh là mặt trời công chính, là ánh sáng thật chiếu soi mọi người.

6. Ý nghĩa của giờ kinh chiều là gì?

Kinh chiều được cử hành vào lúc ban chiều khi ngày vừa xế bóng, để tạ ơn những gì Thiên Chúa ban hoặc những việc lành ta đã làm trong ngày. Kinh chiều cũng nhắc nhớ đến công trình cứu chuộc của Chúa, và niềm hy vọng về ánh sáng không hề tàn lụi.

7. Giờ kinh sáng gồm những phần nào?

Giờ kinh sáng gồm:

- Giáo đầu với điệp ca và thánh vịnh mở đầu.

- Thánh thi.

- Ca vịnh.

- Lời Chúa.

- Xướng đáp.

- Thánh ca tin mừng.

- Lời cầu.

- Kinh lạy Cha.

- Lời nguyện với câu kết dài.

 

8. Giờ kinh chiều gồm những phần nào?

Giờ kinh chiều gồm:

- Giáo đầu (không có thánh vịnh mở đầu).

- Thánh thi.

- Ca vịnh.

- Lời Chúa.

- Xướng đáp.

- Thánh ca tin mừng.

- Lời cầu.

- Kinh lạy Cha.

- Lời nguyện với câu kết dài.

a. Giáo đầu

Giáo đầu còn gọi là dẫn nhập vào kinh nguyện là phần đầu tiên khi bắt đầu giờ kinh đầu tiên trong ngày, mục đích giúp nâng hồn lên ca tụng Chúa. Bao gồm câu mở đầu; điệp ca (theo ngày hoặc mùa) và thánh vịnh 94 (hoặc Tv 99; Tv 66; Tv 23).

b. Thánh thi

Vai trò của thánh thi làm cho mỗi giờ kinh hay ngày lễ có sắc thái riêng và giúp cho lúc khởi sự cầu nguyện được dễ dàng và vui vẻ hơn, nhất là khi có giáo dân tham dự (QĐ 42). Trường hợp có thể, nên hát thánh thi.

c. Thánh vịnh

Ba thánh vịnh đã được chọn phù hợp với ý nghĩa và khung cảnh của mỗi giờ kinh. Bên cạnh đó, cần nhớ thánh vịnh không phải là đoạn văn xuôi nhưng được soạn theo thể thơ có vần điệu. Vì thế khi đọc trong cộng đoàn, cần hài hòa, ngắt nghỉ cho phù hợp, yếu tố này cũng giúp ta cầu nguyện sốt sắng hơn.

d. Lời Chúa

Lời Chúa được chọn tùy theo ngày, giúp hiểu ý nghĩa nổi bật của một đoạn kinh thánh mà nhiều khi đọc một bài dài chúng ta không nắm bắt được hết ý tưởng. Cần phải đọc và nghe bài này đích thực là một bản công bố Lời Chúa. Tuy nhiên, luật phụng vụ không cấm chúng ta chọn một bài kinh thánh dài hơn hay thích hợp với ngày lễ hôm đó.

e. Xướng đáp

Xướng đáp mang ý nghĩa toàn dân đáp lại lời của Thiên Chúa vừa phán qua bài đọc kinh thánh. Cũng có thể dùng một bài hát thích hợp thay cho phần xướng đáp, nhất là khi đã được hội đồng giám mục cho phép.

f. Thánh ca tin mừng

Cộng đoàn long trọng hát thánh ca tin mừng (kinh Sáng, Chiều và Tối). Đây là truyền thống có từ xưa, diễn tả niềm tri ân và ca tụng công trình cứu chuộc. Hội thánh khuyến khích hát thánh ca tin mừng vì đây là cao điểm trong một giờ kinh phụng vụ. Điệp ca thay đổi theo ngày lễ.

Việc ghi dấu thánh giá mỗi khi bắt đầu thánh ca tin mừng nhắc nhớ cho chúng ta công trình nhập thể và cứu độ của Ngôi Hai Thiên Chúa. Ví ý nghĩa ấy, người tín hữu vừa đọc và vừa ghi dấu thánh giá mà không cảm thấy đây là hành động gây lo ra, chia trí.

g. Lời cầu

Lời cầu diễn tả những ý nguyện của hội thánh dâng lên Thiên Chúa. Sáng là để dâng ngày và công việc cho Chúa. Chiều là để xin ơn. Lưu ý sau các lời cầu, cộng đoàn cần thinh lặng để mỗi người dâng ý nguyện riêng, tháp nhập vào ý nguyện chung của cộng đoàn. Như thế, chúng ta sẽ thấy giờ kinh phụng vụ không phải là những giây phút vô ích, lạc lõng nhưng rất gần gũi, cụ thể và hữu ích. Đồng thời nói lên tinh thần hiệp thông sâu xa của toàn thể hội thánh.

h. Kinh lạy Cha

Kinh Lạy Cha là lời cầu nguyện tiêu biểu và khuôn mẫu do chính Chúa Giêsu dạy. Tất cả lời cầu nguyện của chúng ta được tháp nhập trong kinh Lạy Cha dâng lên Thiên Chúa nhờ Đức Giêsu Kitô. Sau kinh Lạy Cha (không đáp câu “Amen”, vị chủ sự đọc tiếp phần lời nguyện. Lý do là từ phần lời cầu cho đến hết phần lời nguyện là một chuỗi liên tục.

i. Lời nguyện kết

Vị chủ sự đọc lời nguyện theo ngày lễ và kết thúc giờ kinh. Để ý nội dung lời nguyện mà sử dụng câu kết thúc cho phù hợp. Cuối cùng là lời giải tán cộng đoàn.

9. Tại sao người giáo dân Đaminh cần phải chuyên chăm đọc kinh phụng vụ hằng ngày?

Người giáo dân Đaminh cần phải chuyên chăm đọc kinh phụng vụ hằng ngày, vì:

- Các đoàn thể giáo dân hội họp nhau bất cứ ở đâu cũng được mời gọi thi hành nghĩa vụ của hội thánh mà đọc một phần các giờ kinh phụng vụ (Văn kiện trình bày và quy định các GKPV, số 27).

- Luật Sống kêu mời mọi thành viên huynh đoàn cầu nguyện bằng các giờ kinh phụng vụ.

10. Quy chế dạy chúng ta đọc các giờ kinh phụng vụ như thế nào?

Qui chế số 6 dạy: hằng ngày, anh chị em nên nguyện kinh phụng vụ, nhất là kinh sáng và kinh chiều; nên đọc chung với nhau tại nhà thờ hay nơi thích hợp. Khi không thể nguyện kinh phụng vụ được, anh chị em có thể thay thế bằng việc đọc và suy niệm mầu nhiệm kinh Mân Côi.

11. Chúng ta phải cử hành các giờ kinh phụng vụ với cung cách nào?

Người giáo dân Đaminh cử hành các giờ kinh phụng vụ cách long trọng, trang nghiêm và kính cẩn theo nghi thức truyền thống của dòng anh em Giảng Thuyết.

12. Việc cử hành kinh phụng vụ trong dòng Đaminh

Cũng như các dòng tu khác trong giáo hội, việc cử hành các giờ kinh phụng vụ trong dòng Đaminh đã được canh tân theo tinh thần của Công đồng Vatican II. Tuy nhiên, dòng muốn duy trì và bảo vệ truyền thống tốt đẹp vốn tồn tại ngay từ buổi đầu, nên hiện nay chúng ta còn thấy tồn tại một số hình thức và cử điệu trong khi cử hành giờ kinh phụng vụ.

Những cử hành này đôi khi làm cho những người không hiểu ý nghĩa và tinh thần cảm thấy rườm rà, khó chịu. Nhưng chính những hình thức ấy làm cho chúng ta liên kết thiêng liêng với các thánh và anh chị em trong gia đình Đaminh ngày càng bền chặt hơn. Cụ thể chúng ta thấy khi nguyện kinh phụng vụ, dòng Đaminh có một số tập tục như sau:

a. Cầu nguyện cộng đoàn

Phụng vụ của dòng Đaminh nhấn mạnh đến tính cộng đoàn. Vì thế, khi cử hành phụng vụ, chúng ta hết sức chú trọng đến yếu tố này. Bên cạnh đó, còn có tính cách long trọng nhưng đơn sơ. Nói như thế, nhiều người cảm thấy dường như có sự mâu thuẫn. Tuy nhiên, chúng ta đừng lầm lẫn giữa tính cách long trọng, trang nghiêm với kiểu cầu nguyện dài dòng, lê thê.

b. Cúi đầu khi đọc Vinh tụng ca

Yếu tố này được kín múc từ một trong chín cách thức cầu nguyện của cha thánh Đaminh (cách thứ nhất).

Chúng ta kính cẩn cúi mình (bàn tay chạm đầu gối) khi nhắc đến tên của Ba Ngôi là một điều hợp lẽ, chứ không phải cúi đầu vì chữ “Vinh danh” như một số đoàn viên vẫn nghĩ xưa nay.

Cuối cùng, một cách nào đó, xét trên mặt pháp lý, cha ông chúng ta thường nói: “Đáo giang tùy khúc, nhập gia tùy tục”. Điều này cho chúng ta một ý thức tôn trọng những qui định chung của tập thể.

Tóm lại, một khi chúng ta hiểu được ý nghĩa như vậy, chúng ta sẽ thực hành với lòng yêu mến và ý thức. Nếu tình trạng thể lý ngày hôm đó không cho phép thì cũng không buộc cá nhân phải cúi đầu và ngược lại, cộng đoàn cũng không lấy làm “gai mắt” vì có ai đó không theo qui định chung của tập thể. Chúng ta cần một lòng một ý trong việc cầu nguyện. Thiết tưởng đó là điều Chúa muốn hơn cả.

c. Rảy nước thánh

Việc rảy nước thánh trên các thành viên trong cộng đoàn sau giờ kinh tối, xuất phát từ việc cha thánh Đaminh được ơn thấy Đức Mẹ hiện ra và đi rảy nước thánh cho các tu sĩ vào ban đêm trong tu viện. Dấu chỉ này nói lên việc các anh em được Đức Mẹ che chở. Vì thế, phụng vụ của dòng luôn trân trọng và thực hành nghi thức này với lòng tin tưởng vào sự gìn giữ của Mẹ.

d. Lòng sùng kính Đức Trinh Nữ Maria

Không phải chỉ riêng dòng Đaminh mới có lòng sùng kính Đức Trinh Nữ Maria, Mẹ là Mẹ chung của tất cả các tín hữu. Nhưng đối với dòng, các phần tử luôn ý thức sự hiện diện và bảo trợ của Mẹ cho tập thể cũng như từng thành viên trong dòng một cách đặc biệt. Lòng sùng kính ấy được thể hiện một cách đặc biệt nơi tước hiệu Mẹ Mân Côi và Mẹ bảo trợ dòng.

 

Vậy, giờ kinh phụng vụ là lời cầu nguyện chính thức của hội thánh dâng lên Thiên Chúa.

Vì thế, mọi người được kêu mời sử dụng để ca tụng Thiên Chúa vì những hồng ân Chúa ban. Mỗi người chúng ta hãy biết quí trọng giờ kinh phụng vụ và cố gắng cử hành sốt sắng. Cho dù chúng ta có đọc cùng cộng đoàn hay cá nhân thì cũng nhân danh hội thánh.